Giải Nobel Văn học 2025 vinh danh László Krasznahorkai, nhà tiểu thuyết xuất chúng của Hungary — người được tôn vinh bởi những trang viết “dám nhìn thẳng vào bóng tối của ngày tận thế”. Ủy ban Nobel nhận định: chính tầm nhìn sâu rộng và sức cuốn hút mãnh liệt trong sáng tác của ông đã khẳng định vai trò không thể thay thế của nghệ thuật trong thời đại khủng hoảng của nhân loại.
Sinh năm 1954 tại Sátoraljaújhely, Hungary, Krasznahorkai trải qua thời niên thiếu trong bối cảnh chính trị – xã hội bi đặc của vùng Trung Âu hậu chiến tranh. Trong anh sớm hình thành niềm ám ảnh về sự hỗn mang, khắc nghiệt và khát vọng vượt qua. Tác phẩm đầu tay xuất bản năm 1985 mở đầu cho chuỗi tiểu thuyết dài kỳ mang âm hưởng hoài cổ và siêu thực: The Last Wolf, Satantango, War & War, Seiobo There Below…
Giọng văn của ông thường đặt nhân vật vào trạng thái xiềng xích thời gian — nơi họ vật lộn giữa hy vọng và vô vọng, miên man trong những câu dài bất tận, không điểm dừng. Chính phong cách ấy khiến độc giả không chỉ “đọc”, mà như bước vào một cõi ngập lụt ký ức và tri giác.
Krasznahorkai không viết để tìm lời giải — ông viết để gợi thức. Trong những trang sách của ông, ranh giới giữa thực và ảo mờ đi, nhân vật bị thử thách niềm tin, ý chí, đôi khi là sự mù mịt của vận mệnh. Ông khai phá ý niệm “huyền bí ngay trong đời thường” — cái ánh lên từ hành lang, tiếng chuông, bóng tối, khoảng cách giữa con người và vũ trụ.
Phong cách viết của Krasznahorkai thường gắn với các yếu tố:
-
Câu văn dài bất tận, uốn lượn như dòng suy tư không dứt.
-
Không gian ám ảnh, nơi cảnh vật bên ngoài là ẩn dụ cho thế giới nội tâm.
-
Thời gian giãn nở, nhân vật như bị đóng trong khoảnh khắc vĩnh cửu.
-
Âm điệu hồi tưởng, hoài niệm và hoang mang — mỗi bước chân dường như là bước vào một huyễn cảnh.
László Krasznahorkai không chỉ là tiếng nói đặc biệt của văn học Hung, mà đã trở thành nhà văn có ảnh hưởng quốc tế. Nhiều tác phẩm của ông được dịch ra hàng chục thứ tiếng, giành giải thưởng danh giá như Giải Leipzig, Giải Man Booker Quốc tế (dành cho Seiobo There Below).
Thế hệ bạn đọc, văn sĩ trẻ hôm nay nhìn vào Krasznahorkai như một ngọn hải đăng — nơi mà cách kể “khai huyền” trở thành phương thức để tiếp cận chiều sâu văn hóa, tâm thức và bản thể con người. Ông là cây cầu nối giữa những truyện ngắn, tiểu thuyết Á Đông, văn học Bắc Âu và truyền thống nhật ký – huyền thoại châu Âu.
