NSND Phạm Thị Thành: Một đời tận hiến, thắp lửa cho nghệ thuật sân khấu

Với hơn sáu thập kỷ cống hiến miệt mài cho nghệ thuật sân khấu, Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Phạm Thị Thành, một trong những người đặt nền móng cho Nhà hát Tuổi Trẻ, đã qua đời ở tuổi 84. Sự ra đi của bà là một mất mát lớn, để lại một di sản sân khấu đồ sộ cùng những dấu ấn không phai mờ trong ký ức của nhiều thế hệ nghệ sĩ và khán giả Việt Nam.

NSND Phạm Thị Thành sinh năm 1941 (theo gia đình cung cấp thông tin là năm 1938) trong một gia đình có truyền thống văn hóa sâu sắc – cha bà là Phạm Khắc Hòe, người viết chiếu thoái vị cho vua Bảo Đại, mẹ thuộc dòng dõi nhà thơ Ưng Bình Thúc Dạ Thị. Từ nhỏ, bà đã được nuôi dưỡng niềm say mê nghệ thuật.

h2-zcdf-1756999680.jpg
Đạo diễn, NSND Phạm Thị Thành, người sáng lập và gắn bó suốt đời với Nhà hát Tuổi Trẻ đã từ trần vào tối 3.9.2025. Ảnh: Báo Văn hoá

Ở tuổi thiếu niên, bà gia nhập Đoàn Văn công Trung ương, rồi được Nhà nước cử sang Liên Xô tu nghiệp đào tạo đạo diễn sân khấu trong 7 năm. Trở về nước, bà cùng Hoàng đạo diễn Hà Nhân xây dựng đề án thành lập Nhà hát Tuổi Trẻ – nơi bà gắn bó suốt đời.

Là Phó Giám đốc và sau đó lên chức Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ trong giai đoạn 1991–1996, bà góp phần định hình phong cách trẻ trung, sáng tạo cho Nhà hát Tuổi Trẻ, dìu dắt các nghệ sĩ trẻ khi ấy như NSND Lan Hương, Lê Khanh, Minh Hằng... trở thành những "cây đại thụ" của sân khấu Việt.

Trong hơn 200 vở diễn do NSND Phạm Thị Thành dàn dựng, có gần 20 vở xuất sắc giành Huy chương Vàng, nhiều vở khác đoạt Huy chương Bạc tại các kỳ hội diễn sân khấu toàn quốc. Những tác phẩm như Romeo và Juliet, Sống mãi tuổi 17, Vũ Như Tô, Người tốt nhà số 5… không chỉ chinh phục khán giả đương thời mà còn để lại giá trị bền vững, trở thành những cột mốc quan trọng trong lịch sử sân khấu Việt Nam, được giới chuyên môn đánh giá là "kinh điển" của nghệ thuật kịch nói nước nhà.

Ngoài vai trò đạo diễn – nhà giáo – người truyền lửa, bà còn gánh vác trách nhiệm quan trọng trong hệ thống quản lý văn hóa. Bà từng giữ các chức vụ Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn, Phó Chủ tịch Hiệp hội UNESCO Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, và là đại biểu Hội đồng Nhân dân TP Hà Nội. Bà còn đóng góp với tư cách giảng viên tại Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội, luôn tâm huyết với công tác đào tạo. 

h5-yddc-1757000016.jpg
Vở kịch "Vũ Như Tô" của Nhà hát Tuổi trẻ do đạo diễn, NSND Phạm Thị Thành dàn dựng. Ảnh: Nhà quản lý

Ngay cả khi không còn công tác chính thức, bà vẫn tiếp tục dấn thân trong nhiều hoạt động nghệ thuật. Bà là đạo diễn của các chương trình quy mô quốc gia như lễ kỷ niệm 990 năm Thăng Long – Hà Nội, Festival Huế, 330 năm Khánh Hòa… Đồng thời, bà còn tích cực tham gia các dự án đưa nghệ thuật truyền thống vào học đường, góp phần nuôi dưỡng niềm yêu thích nghệ thuật cho thế hệ trẻ, lan tỏa tinh hoa văn hóa dân tộc.

Hình ảnh một người nghệ sĩ – đạo diễn – nhà giáo với tâm huyết sáng tạo, tinh thần cống hiến không ngừng nghỉ của NSND Phạm Thị Thành sẽ mãi là tấm gương sáng, sống mãi trong lòng khán giả và thế hệ nghệ sĩ hôm nay cũng như mai sau.

Với sự ra đi của đạo diễn, NSND Phạm Thị Thành, chúng ta không chỉ tiễn biệt một tài năng lớn mà còn chia tay một người đã thắp sáng ngọn lửa đam mê cho biết bao thế hệ nghệ sĩ. Bà, một người phụ nữ được ví như "sinh ra để dành cho sân khấu", đã cống hiến trọn đời cho nghệ thuật, để lại một di sản quý báu cho nền sân khấu nước nhà.

ĐẶT LỊCH TƯ VẤN